کانه‌زایی مس (-نقره) نوع " Volcanic RedBed" در کانسار کشت‌مهکی، شمال باختر صفاشهر، پهنه سنندج- سیرجان جنوبی

Authors

  • ابراهیم راستاد دانشیار، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
  • مینا بویری کناری دانشجوی دکترا، گروه زمین‌شناسی، دانشکده علوم، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
Abstract:

توالی آتشفشانی- رسوبی کرتاسه زیرین در شمال باختر و جنوب خاور صفاشهر (دهبید) در زیرپهنه حاشیه‌ای (Marginal sub-zone) سنندج-  سیرجان جنوبی، دربرگیرنده کانسار کشت‌مهکی و تعدادی اندیس معدنی مس (-نقره) است. کهن‌ترین رخنمون‌های سنگی منطقه مربوط به واحدهای شیلی و ماسه‌سنگی ژوراسیک است که توالی پیشرونده کرتاسه زیرین با کنگلومرای قاعده‌ای و ماسه‌سنگ و شیل‌های سیلتی به‌صورت دگرشیب بر روی آنها قرار گرفته است. کانه‌زایی مس (-نقره) در سنگ‌های آذرآواری و گدازه‌های آتشفشانی به سن کرتاسه زیرین رخ داده است. سنگ دربرگیرنده کانه‌زایی، کریستال لیتیک توف با ترکیب تراکی‌آندزیت- آندزیت است که ماده معدنی در آن به صورت چینه‌کران و عدسی‌شکل تا 35 کیلومتر، به طور ناپیوسته ادامه یافته است. سنگ‌های آذرآواری و گدازه‌های آتشفشانی به طور جانبی و در جهت قائم به طور تدریجی به سنگ‌های کربناتی اربیتولین‌دار تغییر رخساره می‌دهند. کانی‌شناسی ماده معدنی به طور چیره شامل کالکوسیت، بورنیت، مس طبیعی، دیژنیت، کالکوپیریت، پیریت، کلاست‌هالیت نقره‌دار، کوولیت، آنیلیت، مالاکیت و آزوریت است. بافت کانه به‌صورت پرکننده فضای خالی، رگه- رگچه‌ای، جانشینی، دانه‌پراکنده و لامینه‌مانند است. مطالعات لیتوژئوشیمیایی در 6 ستون سنگ‌چینه‌ای از شمال باختر تا جنوب‌ خاور صفاشهر، نشان از رخداد کانه‌زایی مس (-نقره) در یک موقعیت چینه‌شناسی خاص و همبستگی مثبت آن با عنصر روی است. بررسی‌های سنگ‌شناسی، کانی‌شناسی، لیتوژئوشیمیایی و مطالعات میکروسکوپی نشان از آن دارد که مس در ابتدا همراه با فعالیت آتشفشانی در توالی آتشفشانی- آذرآواری رخ داده است (جذب مس توسط هیدروکسید فریک، کانی‌های رسی و جایگزینی در شبکه فلدسپار‌ها) و سپس در طی دیاژنز تدفینی (Burial diagenesis)، بر اثر آب‌زدایی رسوبات تخریبی و آذرآواری و تشکیل سیال‌های گرمابی و دگرسانی ناشی از این سیال‌ها، مس آزاد شده و از طریق سیال‌ها حمل شده تا به واحد سنگی با نفوذپذیری زیاد (کریستال لیتیک توف) و دارای شرایط احیایی با حضور بلورهای پیریت رسیده و در آنجا به صورت کانی‌های سولفیدی مس، جانشین پیریت‌های تشکیل‌شده در مرحله دیاژنز اولیه شده‌اند. نتایج حاصل از تجزیه ایزوتوپی گوگرد گویای آن است که گوگرد مورد نیاز برای تشکیل سولفیدها از طریق احیای سولفات آب دریا تأمین شده است. ویژگی‌های ژئوشیمیایی سنگ‌های آتشفشانی و آذرآواری، نشان از تشکیل آنها در محیط کافت درون کمان آتشفشانی است. با توجه به مجموعه مطالعات انجام‌گرفته و با استناد به شواهد مختلف از جمله محیط زمین‌ساختی، سنگ دربرگیرنده، ژئومتری عدسی ماده معدنی، ساخت و بافت و پاراژنز (همبود) کانی‌شناسی و مقایسه آنها با ذخایر مسVolcanic Red Bed (VRB)  می‌توان کانسار کشت‌مهکی و اندیس‌های معدنی مس (-نقره) پیرامون آن را در رده ذخایر VRB در نظر گرفت که از مرحله فعالیت آتشفشانی زیردریایی تا مرحله تدفین ژرفایی، تشکیل و تمرکز یافته‌اند.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

اثرات دگرگونی و دگرشکلی بر کانسار سولفید توده‌ای غنی از طلای باریکا، خاور سردشت، شمال باختر پهنه دگرگونه سنندج – سیرجان

کانسار سولفید توده‌ای غنی از طلا (و نقره) باریکا، در 18 کیلومتری خاور شهرستان سردشت، در شمال باختر پهنه دگرگونی سنندج -  سیرجان قرار دارد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوده باریکا، مجموعه‌ای از سنگ‌های آتشفشانی- رسوبی زیردریایی دگرگون‌شده کرتاسه، شامل متاآندزیت، متاتوفیت، فیلیت و اسلیت است. کانسار باریکا به صورت یک کانسار سولفید توده‌ای آتشفشان‌زاد، تشکیل و سپس در اثر فرایندهای کوهزادی زاگرس،...

full text

کانسار مس حمزه‌لو: کانه زایی مس با میزبان رسوبی تیپ Redbed در سازند قرمز بالایی، شمال باختر زنجان

کانه‎زایی در کانسار حمزه‎لو درون واحدهای میکروکنگلومرایی و ماسه‎سنگی خاکستری رنگ متعلق به سازند قرمز بالایی رخ داده است. بافت کانسنگ شامل دانه‌پراکنده، سیمان بین ‌دانه‌ای، عدسی‌شکل، شبه‌لامینه‌ای، جانشینی و پیریت فرامبوئیدال می‌باشد. در افق‌های کانه‌دار، سه پهنه قرمز اکسیدان، شسته‌شده و احیایی کانه‌دار تشکیل شده است. کالکوسیت و پیریت، کانی‌های معدنی اصلی در کانسار ‎ حمزه‎لو هستند. مالاکیت، آزور...

full text

مراحل مختلف کانه‌زایی سولفیدی در کانسار سولفید توده‌ای آتشفشان‌زاد سرگز، شمال‌ باختر جیرفت، سنندج- سیرجان جنوبی

کانسار سولفید توده‌ای سرگز، در شهرستان جیرفت (جنوب‌ خاور استان کرمان) در پهنه سنندج- سیرجان جنوبی واقع است. بازالت‌های بالشی با سن احتمالی تریاس بالایی- ژوراسیک زیرین و با گسترش حدود 2 کیلومتر مربع، سنگ میزبان کانسار سولفید توده‌ای سرگز هستند. رخداد کانه‌زایی در درون سنگ‌های بازالتی تا آندزی بازالتی‌، وجود افق ژاسپیلیت و لایه‌های آهن- منگنز در بخش‌های جانبی کانسار، تشکیل منطقه کانی‌سازی رشته‌ای...

full text

کانه‌زایی و مطالعات میانبارهای سیال و ایزوتوپ گوگرد در کانسار شکربیگ، جنوب ‌باختر مهاباد، پهنه سنندج- سیرجان

کانسار باریت شکربیگ در 46 کیلومتری جنوب ‌باختر مهاباد، در شمال‌ باختر پهنه سنندج- سیرجان جای دارد. واحدهای سنگی رخنمون یافته در محدوده شکربیگ،‏ مجموعه ای از سنگ های آتشفشانی- رسوبی دگرگون شده به سن پروتروزوییک پسین، معادل سازند کهر هستند. ماده معدنی اصلی، به‌صورت عدسی های باریت چینه سان در سه افق همراه با کانه‌های سولفیدی است که به صورت توده‌ای و یا نوارهای موازی درون توف های ریولیتی دگرگون شده...

full text

تحلیل چین¬خوردگی طبقات رادیولاریتی پهنه سنندج-سیرجان در شمال¬باختر پاوه

منطقه مورد مطالعه در شمال- شمال¬غرب شهر پاوه قرار دارد و تا شهر نوسود (در فاصله 50کیلومتری به سمت شمال¬غرب شهر پاوه) ادامه می¬یابد. رادیولاریت¬های کرمانشاه در برونزدی به پهنای 35 کیلومتر و طول 250 کیلومتر، از جنوب¬شرقی بروجرد آغاز و تا مرز ایران و ترکیه ادامه دارند و به لحاظ زمین¬ساختی زیرپهنه رادیولاریتی از پهنه سنندج- سیرجان را تشکیل می¬دهند. رادیولاریت¬ها نقش مهمی در بازسازی جغرافیای قدیمه، ...

کانه‌زایی آهن منگنزدار در دولومیت‎های معادل سازند شتری در شمال خاور دهبید، پهنه سنندج- سیرجان جنوبی، استان فارس

کانسارهای آهن منگنز‌‌دار گوشتی- هنشک، گلی و چشمه ‏اسی در شمال خاور دهبید (صفاشهر)، در 175 کیلومتری شمال خاور شیراز قرار گرفته‌اند. این کانسارها  در پهنه‌ برشی هنشک، زیر‌پهنه‌ با دگرشکلی پیچیده‌ پهنه سنندج- سیرجان جنوبی، واقع شده‌اند. قدیمی‌ترین رخنمون‌های سنگی منطقه معدنی را شیل و ماسه‌سنگ‌های دگرگون شده و آهک بلورین پرمین تشکیل می‌دهند. واحدهای دولومیتی تریاس میانی (معادل سازند شتری)، توسط گسل...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 24  issue 93

pages  19- 36

publication date 2014-12-01

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023